ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΩΝ & ΕΜΠΟΡΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ
Μέλος Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. Βόλος – Παύλου Μελά 43 – 45 1ος Όροφος
ΤΗΛ – FAX: 24210- 32780 www.oebem.gr email: oebemg@gmail.com
ΘΕΣΕΙΣ ΟΕΒΕΜ «ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ»
ΘΕΜΑ: «ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ- ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΧΡΕΩΣΕΙΣ- ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ»
Είναι γενικά παραδεκτό ότι η εφαρμογή των κεφαλαιακών περιορισμών (capital controls) έχει διαμορφώσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας όλες τις επιχειρήσεις της χώρας (μικρές- μεγάλες, εισαγωγικές- εξαγωγικές), ενώ έχει προκαλέσει σημαντικές στρεβλώσεις στις οικονομικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων, εγχώριων και αλλοδαπών, νοικοκυριών και τραπεζών. Μάλιστα, σε μια οικονομία που σωρευτικά το ΑΕΠ έχει υποχωρήσει άνω του 27%, το κόστος για τις μικρές επιχειρήσεις επιδρά πολλαπλασιαστικά και σωρευτικά αρνητικά στην ήδη επιβαρυμένη οικονομική τους κατάσταση.
Το ΙΜΕ- ΓΣΕΒΕΕ, έπειτα από εκτεταμένο διάλογο που προκάλεσε με τα μέλη και τους φορείς που εκπροσωπεί, συγκέντρωσε ένα σύνολο αναφορών προβλημάτων που αντιμετώπισαν οι μικρές επιχειρήσεις της χώρας, εξαγωγικές και εισαγωγικές κατά τη διάρκεια εφαρμογής των κεφαλαιακών περιορισμών και καταθέτει τις προτάσεις σχετικά με τη διαδικασία αποκατάστασης της ομαλής λειτουργίας της αγοράς και του επιχειρείν δίνοντας έμφαση στις κατάλληλες προσαρμογές που πρέπει να γίνουν το άμεσα προσεχές διάστημα.
Συγκεκριμένα, με βάση τα προβλήματα που έχουν καταγραφεί από τις μικρές επιχειρήσεις ως συνέπεια της εφαρμογής των περιορισμών στις κεφαλαιακές κινήσεις και αναφέρονται παρακάτω:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΓΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
– Είναι σαφές ότι οι επιχειρήσεις-μέλη μας βρέθηκαν απροετοίμαστες για την είσοδό τους στη νέα εποχή συναλλαγών με ¨πλαστικό¨ χρήμα καθώς δεν ήταν εξοικειωμένες με το σύστημα συναλλαγών e-banking και οι περισσότερες από αυτές δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες συσκευές (EFT/POS) για συναλλαγές με πιστωτικές, χρεωστικές και προπληρωμένες κάρτες. Οι επιπτώσεις στον κύκλο εργασιών ήταν ιδιαίτερα σημαντικές (κυρίως από το κλίμα αβεβαιότητας που προκλήθηκε), καθώς μεσοσταθμικά το μήνα Ιούλιο η πτώση στις μικρές επιχειρήσεις ανήλθε στο 48% (έρευνα κλίματος ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ, Ιούλιος 2015). Από την άλλη, τα ποσοστά προμήθειας για τις συναλλαγές μέσω POS και καρτών παραμένουν ιδιαίτερα υψηλά, υψηλότερα από τις άλλες χώρες της ΕΕ (άνω του 2,5% επί του τζίρου). Ο κανονισμός της ΕΕ που ισχύει ήδη έχει θετικές πτυχές σχετικά με τα όρια χρεώσεων που ορίζει, ωστόσο θα πρέπει να ληφθούν και οι κατάλληλες νομοθετικές πρωτοβουλίες από το κράτος, και θα πρέπει να ασκηθεί και ο αντίστοιχος εποπτικός έλεγχος.
– Η εξίσωση του ποσοστιαίου συντελεστή προμήθειας για τη χρήση πιστωτικής, προπληρωμένης και χρεωστικής κάρτας οδηγεί σε μη αποτελεσματικές οικονομικές επιλογές για τους καταναλωτές και σε υψηλά κόστη για τις επιχειρήσεις. Αν συνυπολογίσει κανείς το κόστος αγοράς και συντήρησης των μηχανών POS, σε συνδυασμό με το αυξημένο αντίστροφα προοδευτικό κόστος χρήσης μηχανημάτων για επιχειρήσεις με μικρότερους κύκλους εργασιών, αντιλαμβανόμαστε ότι μια μικρή επιχείρηση έρχεται αντιμέτωπη με ένα δυσανάλογο του μεγέθους της οικονομικό και διοικητικό βάρος. Αυτή η συνθήκη διαμορφώνει όρους για μεγαλύτερη συγκέντρωση και ολιγοπώληση της αγοράς.
– Πολλές επιχειρήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε προμήθεια τερματικών μηχανημάτων POS λόγω της καταχώρισης τους στον Τειρεσία. Η επαναφορά των επιχειρήσεων στο τραπεζικό σύστημα χωρίς να υπάρχει η άμεση συνέπεια της κατάσχεσης ή της ταμπέλας του «κακοπληρωτή» είναι προς όφελος των ίδιων των επιχειρήσεων αλλά και της οικονομίας. Θα πρέπει να υιοθετηθεί η πρόταση της ΟΕΒΕΜ για εφαρμογή ακατάσχετου λογαριασμού συνδεδεμένου με τα τερματικά μηχανήματα και τις φορολογικές αρχές.
– Από την πλευρά των καταναλωτών, θα πρέπει να μειωθεί σημαντικά το κόστος συνδρομής και το επιτόκιο δανεισμού για τη χρήση πιστωτικών καρτών, ενώ θα πρέπει να εξαλειφθεί κάθε κόστος για χρήση χρεωστικών καρτών.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ- ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ
– Αυξημένα εμφανίζονται τα κόστη για τη μεταφορά εμβασμάτων μεταξύ εγχώριων τραπεζών. Το ύψος των χρεώσεων παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, παρά το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις που διατηρούν λογαριασμούς στην Ελλάδα και διακινούν χρήματα εσωτερικά ουσιαστικά εξυπηρετούν το στόχο της ενίσχυσης του εγχώριου τραπεζικού συστήματος. Θα πρέπει να μειωθούν στο ελάχιστο και να εξαλειφθούν οι χρεώσεις που αφορούν κινήσεις λογαριασμών εντός επαγγελματικών πλαισίων (εξόφληση προμηθευτών, μεταφορά σε λογαριασμό ιδίου ατόμου) αλλά και εξυπηρέτησης των αναγκών του νοικοκυριών (πληρωμές λογαριασμών, τελών, ΔΕΚΟ και άλλα).
– Αυξημένα κόστη για ηλεκτρονικές συναλλαγές. Όλες οι προμήθειες που σχετίζονται με τη μεταφορά εμβασμάτων από το διαδίκτυο (e-banking) θα πρέπει να εξαλειφθούν ολοκληρωτικά. Ουσιαστικά, αποθαρρύνεται τόσο η χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, όσο και η εξοικείωση του πληθυσμού με τις ηλεκτρονικές τραπεζικές διαδικασίες.
ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ- ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ- ΕΠΙΤΑΓΕΣ
– Επιδείνωση του δείκτη κόκκινων επιχειρηματικών δανείων (107 δις, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από την εκπόνηση των stress tests), καθώς τόσο οι μειωμένοι τζίροι όσο και οι αναβαλλόμενες απαιτήσεις από πελάτες/ προμηθευτές (επιταγές, καθυστερήσεις πληρωμών) έχουν μειώσει τη ρευστότητα και τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων. Η διευθέτηση των κόκκινων δανείων με σύγχρονα εργαλεία πληροφόρησης και αντικειμενικής αξιολόγησης των οικονομικών δυνατοτήτων των χρεωστών είναι σημαντικός όρος επανεκκίνησης της οικονομίας, σε συνάρτηση ασφαλώς με την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης. Η δημιουργία του Κώδικα Δεοντολογίας δεν αρκεί για να επιλύσει το φλέγον ζήτημα των κόκκινων δανείων, ενώ οι εκδοχές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας παραμένουν γραφειοκρατικές και χρονοβόρες. Σε προηγούμενες αναφορές μας προς την ΤτΕ και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, κατατέθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις από το ΙΜΕΓΣΕΒΕΕ που αφορούσαν την ανάγκη δημοσίευσης και ανάλυσης των στατιστικών στοιχείων που αφορούν τη διάρθρωση των δανείων, την εξέλιξη των διαφόρων μορφών ρυθμίσεων, τα συνολικά στοιχεία του Τειρεσία, τη σχέση αιτήσεων- χορηγήσεων, σύμφωνα και με τα δελτία που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
– Στρεβλώσεις διαμορφώνονται από τη μη δυνατότητα μερικής ή ολικής εξόφλησης δανειακών υποχρεώσεων, διότι ενώ τα χρήματα παραμένουν δεσμευμένα σε λογαριασμούς, δεν μπορούν να αξιοποιηθούν για αποπληρωμές σύμφωνα με τις ΠΝΠ.
– Σχετικά με τη νομοθετική ρύθμιση που έχει γίνει για το ζήτημα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών, θα πρέπει να υπάρξει ένα οργανωμένο σχέδιο εξειδίκευσης και εξατομίκευσης της κάθε περίπτωσης από τα τραπεζικά ιδρύματα, ώστε οι ρυθμίσεις που θα προωθηθούν να επιφέρουν αμοιβαία οφέλη στους ιδιώτες (νοικοκυριά και επιχειρηματίες) και στις επιχειρήσεις. Τα σενάρια που έχουν δει το φως της δημοσιότητας (επιμήκυνση, ενοικίαση, μεταφορά χρέους σε κληρονόμους, μετεγκατάσταση) πρέπει να εμπλουτιστούν με σύγχρονα εργαλεία αποτίμησης των αξιών (τρεχουσών και μελλοντικών).
Τα κριτήρια του εισοδήματος έτους πρέπει να αφορά Καθαρό Διαθέσιμο Εισόδημα, ενώ το κριτήριο του περιουσιακού στοιχείου πρέπει να αφορά αξίες προσαρμοσμένες στη σημερινή πραγματικότητα που απέχουν σημαντικά από τις αντικειμενικές αξίες.
– Ειδικότερα, για τις περιπτώσεις που δεν καλύπτεται ο οφειλέτης από την προστασία πρώτης κατοικίας (σε επιχειρηματικά ή στεγαστικά δάνεια), κατόπιν εξάντλησης κάθε δυνατότητας ρύθμισης του δανείου, θα πρέπει ο εκπλειστηριασμός του υποθηκευμένου στοιχείου ή κάποιου άλλου αντικειμενικής αξίας Χ, να συνοδεύεται από πλήρη διαγραφή της απαίτησης της τράπεζας για κάθε άλλο περιουσιακό στοιχείο. Έτσι, θα αποφευχθεί ο ηθικός κίνδυνος εκπλειστηριασμού σε χαμηλές αξίες και υποτιμητικής κερδοσκοπίας στην αγοράς ακινήτων.
– Έχει δημιουργηθεί ένα στρεβλό πλαίσιο διαχείρισης των ληξιπρόθεσμων επιταγών, καθώς από τη μια υπάρχουν επιχειρήσεις που δεν έχουν να πληρώσουν, και άλλες που κερδίζουν ρευστότητα και οδηγούν άλλους κλάδους σε ασφυξία. Το δίκαιο αίτημα παράτασης των προθεσμιών εξόφλησης συγκρούεται με το δίκαιο αίτημα ταχείας ρύθμισης των οφειλών, διότι υπάρχει ο κίνδυνος δημιουργίας φαύλου κύκλου μη αποπληρωμών.
– Αβεβαιότητα σχετικά με την πιθανότητα κατάσχεσης από το δημόσιο και τις τράπεζες, κεφαλαίων που υπάρχουν στον εταιρικό λογαριασμό, και προορίζονται για την κάλυψη αναγκών της επιχείρησης. Θα πρέπει να καθιερωθεί ένας μοναδικός ακατάσχετος εταιρικός λογαριασμός, μέσα από τον οποίο θα εξυπηρετούνται οι οικονομικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα δέσμευσης κεφαλαίων (όταν δεν πρόκειται προφανώς για παράνομες συναλλαγές). Μάλιστα, η διάχυτη αβεβαιότητα διαμορφώνει κίνητρα απόδρασης από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και ανοίγματος λογαριασμών σε άλλες χώρες. Οι στρεβλώσεις που δημιουργούνται από την έλλειψη ή τη διασφάλιση ρευστότητας μέσω τέτοιων πρακτικών είναι προφανείς.
– Η νέα ρύθμιση που προωθείται για η διαχείριση των κόκκινων δανείων- δεν περιλαμβάνει τις μικρομεσαίες και τα στεγαστικά α’ κατοικίας- και τη δυνατότητα αγοράς δανειακών χαρτοφυλακίων από εξωτραπεζικά funds, μπορεί να δώσει ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα, όμως , θα πρέπει όμως να επιδιωχθούν αμοιβαία επωφελείς λύσεις και για τους οφειλέτες οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. Συγκεκριμένα, για τα δάνεια των μικρών επιχειρήσεων, θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα συνδέει τις αποπληρωμές με την οικονομική επίδοση της επιχείρησης, διότι σε κάθε άλλη περίπτωση ο επιχειρηματίας δε θα έχει κίνητρο διασφάλισης της βιωσιμότητας.
ΑΛΛΑ ΘΕΜΑΤΑ
– Επίσης, αναφέρθηκαν και εξειδικευμένα προβλήματα όπως οι καθυστερήσεις πληρωμών ασφαλιστικών εταιρειών προς τους κλάδους και τις επιχειρήσεις που σχετίζονται με κινδύνους, ασφάλιση προϊόντων (εξαγωγικών) και αποκατάσταση ζημιών (συνεργεία, διαγνωστικά) με πρόσχημα την έλλειψη ρευστότητας λόγω capital controls.
– Τέλος, σημαντικός είναι ο ρόλος που επιτελεί ο Τραπεζικός Διαμεσολαβητής, η αναβάθμιση του οποίου και η προώθηση του έργου του θα συντελέσει στην αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ επιχειρήσεων, νοικοκυριών και χρηματοπιστωτικού τομέα. Η ανάπτυξη ενός τραπεζικού κώδικα είναι συμβατός με την ανάγκη πλήρους πληροφόρησης των καταναλωτών σχετικά με τα τραπεζικά προϊόντα.
Η ΟΕΒΕΜ καλεί τους εποπτικούς φορείς να διαμορφώσουν ένα οδικό χάρτη για την αποκατάσταση των σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ ιδιωτικού τομέα, κράτους εποπτικών αρχών και χρηματοπιστωτικού τομέα, ώστε να υπάρξει σύντομα διέξοδος στους ασφυκτικούς περιορισμούς που έχουν ανακύψει στην οικονομία, από την εφαρμογή των κεφαλαιακών ελέγχων.